Σε όλους λατρεύουν τα φρέσκα λαχανικά από τον κήπο, αλλά η ποσότητα εργασίας που απαιτείται για τη συντήρηση ενός λαχανόκηπου είναι πολύ λιγότερο ελκυστική. Τα πολυετή λαχανικά κερδίζουν δημοτικότητα ως εναλλακτική λύση χαμηλότερης συντήρησης σε σχέση με τις συμβατικές ετήσιες καλλιέργειες. Μπορείτε να φυτέψετε πολυετή λαχανικά μία φορά και να απολαύσετε τη συγκομιδή για τα επόμενα χρόνια.
Αυτό δεν είναι μια νέα ιδέα, πολλά μέρη του κόσμου εξαρτώνται από πολυετή λαχανικά, όπως η μανιόκα και το τάρο, τα οποία ζουν πολλά χρόνια και μπορούν να καλλιεργηθούν και να συγκομιστούν με το χέρι. Πολλά βόρεια ετήσια φυτά καλλιεργούνται ως πολυετή φυτά σε ζεστά νότια κλίματα. Ωστόσο, υπάρχουν πολλά πολυετή λαχανικά που αναπτύσσονται καλά σε ψυχρότερα κλίματα.
Οφέλη και βλάβες των πολυετών λαχανικών
Τα πολυετή φυτά αναγεννούνται από τα υπάρχοντα ριζικά τους συστήματα όταν είναι οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε τα φυτά να μπορούν να αρχίσουν να αναπτύσσονται πολύ νωρίτερα και πιο γρήγορα από τα ετήσια που πρέπει να ξεκινούν από σπόρους κάθε χρόνο. Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι οι πολυετείς καλλιέργειες είναι πιο ανθεκτικές σε ασθένειες, παράσιτα και ξηρασία από τις ετήσιες, επειδή προορίζονται να επιβιώνουν χρόνο με το χρόνο.
Τα πολυετή λαχανικά έχουν υψηλές αποδόσεις όταν καλλιεργούνται στις κατάλληλες συνθήκες. Στην πραγματικότητα, μερικά πολυετή φυτά αναπτύσσονται τόσο καλά που χρειάζεται να συλλέγονται συχνά για να αποφευχθεί η υπερβολική επεμβατική τους δράση.
Εκτός από το να γεμίζετε το καλάθι σας με καλλιέργειες κάθε χρόνο, οι πολυετείς καλλιέργειες μπορούν να ωφελήσουν τον κήπο σας μακροπρόθεσμα. Τα πολυετή λαχανικά έχουν μακρόβια ριζικά συστήματα που εμποδίζουν τη διάβρωση του εδάφους, ενώ βελτιώνουν την οργανική ουσία του εδάφους.
Τα μειονεκτήματα περιλαμβάνουν τον χρόνο που χρειάζεται για να εγκατασταθούν τα φυτά, τα παράσιτα ή τις ασθένειες όταν οι καλλιέργειες αφήνονται σε ένα μέρος και η πιθανότητα εισβολής από ορισμένα πολυετή φυτά. Πολλοί κηπουροί επιλέγουν να καλλιεργούν πολυετή φυτά για να συμπληρώσουν τις ετήσιες καλλιέργειές τους.
Λίστα με 10 πολυετή λαχανικά για ψυχρά κλίματα
1. Σπαράγγια
Τα σπαράγγια (Asparagus officinalis) είναι ένα πολυετές λαχανικό πολύ οικείο στους κηπουρούς. Είναι εύκολο να βρείτε συνταγές για να χρησιμοποιήσετε όλα τα φρέσκα σπαράγγια σας και είναι μια εξαιρετική επιλογή για ψυχρά κλίματα, με ποικιλίες που είναι ανθεκτικές. Τα σπαράγγια προτιμούν πιο δροσερά κλίματα και είναι ανθεκτικά στα μακρά, ζεστά καλοκαίρια του νότου.
Τα σπαράγγια χρειάζονται μερικά χρόνια για να δημιουργηθούν για να μπορέσουν να συγκομιστούν, αλλά μόλις δημιουργηθούν θα παραμείνουν παραγωγικά για περίπου 15 έως 20 χρόνια, επομένως είναι σημαντικό να επιλέξετε την καλύτερη ποικιλία για την περιοχή σας και τα γούστα σας.
2. Ραβέντι
Το ραβέντι (Rheum rhabarbarum) είναι ένα άλλο γνωστό πολυετές φυτό που χρησιμοποιείται συνήθως για να προσθέσει μια πινελιά τάρτας σε γλυκές συνταγές, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μεγάλη ποικιλία πιάτων και ποτών. Το ραβέντι είναι ιδανικό πολυετές γιατί είναι εύκολο στην καλλιέργεια, αρκετά ανθεκτικό στην ξηρασία και πολύ παραγωγικό. Για καλύτερη γεύση, μαζέψτε το ραβέντι από τον Μάιο έως τις αρχές Ιουλίου.
Οι περισσότεροι άνθρωποι αποφεύγουν να τρώνε φύλλα ραβέντι επειδή πιστεύουν ότι είναι πολύ πλούσια σε οξαλικό οξύ, αν και η πραγματική ποσότητα είναι παρόμοια με τα καρότα και χαμηλότερη από τον μαϊντανό. Εάν αποφασίσετε να μην φάτε τα φύλλα, είναι τέλεια σε κομπόστ ή για χρήση ως σάπια φύλλα.
Τα φυτά ραβέντι έχουν επίσης καλλωπιστική αξία με τα μεγάλα, λαμπερά, μοναδικού σχήματος φύλλα τους.
3. Ματσάλισμα κρεμμυδιών
Τα πολυετή κρεμμύδια σε τσαμπιά (Allium fistulosum) είναι εύκολο να αναπτυχθούν και μπορούν να συλλεχθούν όλο το καλοκαίρι. Αναπτύσσονται γρήγορα από σπόρους και αρχίζουν να φυτρώνουν νωρίς την άνοιξη όταν φυτεύονται το φθινόπωρο. Μπορείτε να εξοικονομήσετε πολλά χρήματα και απόβλητα φαγητού αν καλλιεργήσετε το δικό σας τσαμπί κρεμμύδια.
4. Αιγυπτιακά κρεμμύδια περπατήματος
Τα αιγυπτιακά κρεμμύδια περπατήματος (Allium proliferum) ή τα αιώνια κρεμμύδια διακρίνονται από τα άλλα κρεμμύδια με την ανάπτυξη μικρών βολβών που ονομάζονται “bulbles” στην κορυφή του στελέχους καθώς και υπόγεια. Το φυτό πήρε το όνομά του από τον τρόπο που οι μίσχοι λυγίζουν κάτω από το βάρος των μη συγκομισμένων φυσαλίδων για να ξεκινήσουν νέα φυτά κοντά. Τα αιγυπτιακά κρεμμύδια μεγαλώνουν τόσο καλά που μπορούσαν να «περπατήσουν» σε όλο τον κήπο.
Οι λάτρεις του κρεμμυδιού θα ωφεληθούν πολύ από τη φύτευση αιγυπτιακών κρεμμυδιών, επειδή μπορούν να συγκομιστούν καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, σε αντίθεση με τα ετήσια κρεμμύδια που συλλέγονται στα τέλη του καλοκαιριού και τείνουν να φυτρώσουν πριν από την επόμενη συγκομιδή. Τα φύλλα κρεμμυδιού μπορούν να μαζευτούν την άνοιξη, με τους κορυφαίους βολβούς να ξεκινούν στα μέσα του καλοκαιριού και τους υπόγειους βολβούς στα τέλη του καλοκαιριού ή το φθινόπωρο. Οι βολβοί μπορούν να καταναλωθούν φρέσκοι ή αποξηραμένοι.
5. Ο bon-Henri goosefoot
Το Goosefoot του Bon-Henri (Chenopodium bonus-henricus) γίνεται όλο και πιο δημοφιλές σε ψυχρά κλίματα ως πολυετές φυλλώδες λαχανικό. Το αρνάκι του Bon-Henri είναι συγγενικό του σπανακιού και έχει παρόμοια, αν και πιο πικρή, γεύση. Οι νέοι βλαστοί είναι μια λιχουδιά και χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο των σπαραγγιών.
Τα φύλλα μπορούν να συγκομιστούν και να μαγειρευτούν όπως το σπανάκι και έχουν πλούσια, βαθιά και θρεπτική γεύση. Σε αντίθεση με το σπανάκι, είναι ένα πολυετές φυτό με δυνατές και εύρωστες ρίζες. Το Goosefoot εμφανίζεται πολύ νωρίς την άνοιξη, συνήθως όταν ξυπνούν οι πικραλίδες και οι τσουκνίδες, καθιστώντας το ένα από τα πρώτα χόρτα της εποχής. Θα ανθίσουν καθώς ζεσταίνεται η εποχή, αλλά τα καλά νέα είναι ότι τα νεαρά λουλούδια μπορούν να συγκομιστούν και να μαγειρευτούν και να έχουν επίσης υπέροχη γεύση.
6. Από αριστερά
Το Hosta είναι ένα εξαιρετικό βρώσιμο πολυετές, είναι σχεδόν άφθαρτο και ολόκληρο το φυτό είναι βρώσιμο, από βλαστούς μέχρι φύλλα μέχρι άνθη. Η γεύση περιγράφεται ως διασταύρωση μαρουλιού και σπαραγγιού. Οι οικοδεσπότες είναι δημοφιλείς εδώ και αιώνες στην Ιαπωνία, όπου πωλούνται σε σούπερ μάρκετ ή συλλέγονται άγρια σε ορεινές περιοχές. Οι τρυφεροί νέοι βλαστοί θεωρούνται το πιο νόστιμο κομμάτι, αν και τρώγονται και μικρά νέα φύλλα. Οι λευκασμένοι οικοδεσπότες, που αναπτύσσονται στο σκοτάδι, είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς.
7. Χρένο
Το χρένο μπορεί να αποθηκευτεί στο ψυγείο για μερικούς μήνες, αλλά αρχίζει να χάνει την ισχύ του μετά από λίγες μόνο εβδομάδες. Οι σκληροτράχηλοι λάτρεις του χρένου αγοράζουν φρέσκες ρίζες και τις τρίβουν όσο χρειάζεται. Ακόμα καλύτερα, οι κηπουροί μπορούν να καλλιεργήσουν φυτά χρένου (Armoracia rusticana) με λίγη προσπάθεια.
Το χρένο είναι πολυετές, αν και κάποιοι λένε ότι πρέπει να το μαζέψετε μετά από ένα χρόνο για την καλύτερη γεύση και υφή. Μπορείτε να καλλιεργήσετε φυτά από μοσχεύματα ρίζας και όταν έρθει η ώρα να μαζέψετε τις ρίζες, μπορείτε να σώσετε τμήματα της ρίζας για να αναπτυχθούν τα φυτά του επόμενου έτους. Οι ρίζες πρέπει να συλλέγονται όταν τα φυτά είναι αδρανοποιημένα στις αρχές της άνοιξης ή του φθινοπώρου. Οι επιπλέον ρίζες μπορούν να αποθηκευτούν στο ψυγείο ή στην κατάψυξη ή να αφεθούν στο έδαφος για την ανοιξιάτικη συγκομιδή.
8. Αγκινάρα Ιερουσαλήμ
Η αγκινάρα Ιερουσαλήμ (Helianthus tuberosus) είναι γνωστή για τους γλυκούς κόνδυλους της με γεύση ξηρών καρπών, οι οποίοι όταν μαγειρεύονται γίνονται κρεμώδεις σαν μικρές πατάτες. Ολόκληρο το φυτό είναι βρώσιμο, αλλά πιθανότατα θα μπορείτε να βρείτε μόνο συνταγές για τους κονδύλους λόγω όλης της διαφημιστικής εκστρατείας που τους περιβάλλει.
Τα τελευταία χρόνια, αυτό το φυτό έχει αποκτήσει ένα άλλο κοινό όνομα: η αγκινάρα της Ιερουσαλήμ. Η κατανάλωση πολλών κονδύλων μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερικές διαταραχές σε μερικούς ανθρώπους λόγω των υψηλών επιπέδων ινουλίνης, η οποία είναι μια δύσπεπτη ίνα. Ένας μόνο κόνδυλος περιέχει ινουλίνη αξίας μεγαλύτερης της ημέρας, αν και υπάρχουν μέθοδοι για να κάνετε τις αγκινάρες της Ιερουσαλήμ πιο εύπεπτες. Τα φυτά της αγκινάρας της Ιερουσαλήμ πολλαπλασιάζονται γρήγορα και μπορούν να γίνουν επεμβατικά, κάτι που μπορεί να είναι καλό εάν εσείς ή οι φίλοι σας μπορείτε να τα φάτε χωρίς ενόχληση, αλλά θα γίνει πρόβλημα εάν αλλάξετε γνώμη για την καλλιέργεια τους.
9. Οζώδης γλυκίνη
Ψάχνετε για ένα πολυετές λαχανικό ρίζας που δεν θα σας προκαλέσει στομαχικές διαταραχές; Η κονδυλώδης γλυσίνα (Apios americana) θα μπορούσε να είναι ο νέος καλύτερος φίλος σας. Η κονδυλώδης γλυσίνα, που ονομάζεται επίσης Apios ή Wild Bean, είναι ένα πολυετές ανθισμένο αμπέλι που προέρχεται από τη Βόρεια Αμερική που είναι δημοφιλές για τους κονδύλους του που μοιάζουν και έχουν γεύση σαν μικρές πατάτες. Τα άνθη, τα φασόλια, οι βλαστοί και τα φύλλα είναι επίσης βρώσιμα με ελαφριά γεύση φασολιού. Τα μοναδικά, αρωματικά λουλούδια προσθέτουν επίσης ενδιαφέρον στον κήπο.
Οι κόνδυλοι αναπτύσσονται κατά μήκος του ριζικού συστήματος σαν χάντρες σε μια χορδή, μερικές φορές ακόμη και αρκετά μέτρα από το φυτό. Μπορούν να συγκομιστούν ανά πάσα στιγμή, αλλά θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο χρόνια για να φτάσουν στο κατάλληλο μέγεθος για μαγείρεμα. Τα αμπέλια μπορούν να γίνουν επεμβατικά εάν αφεθούν να αναπτυχθούν σε άλλα φυτά και μπορούν να αναπτυχθούν περίπου 3 μέτρα ετησίως.
10. Αγκινάρα
Οι αγκινάρες (Cynara cardunculus var. Scolymus) καλλιεργούνται ως πολυετή φυτά σε θερμές περιοχές και ως μονοετή σε ψυχρές περιοχές. Με τις σωστές τεχνικές διαχείμασης, οι κηπουροί σε ψυχρές περιοχές μπορούν επίσης να καλλιεργήσουν αγκινάρες ως πολυετή φυτά. Οι ποικιλίες μικρότερης περιόδου, όπως η «Green Globe» και η «Imperial Star» είναι οι καλύτερες για βόρεια κλίματα.
Δεδομένου ότι οι αγκινάρες έχουν συνήθως υψηλή τιμή στα παντοπωλεία (την εποχή, η καθεμία κοστίζει περίπου 1-2 $), δεν θα ήταν κακό να δοκιμάσετε να καλλιεργήσετε μερικές μόνοι σας.
Υπάρχουν πολλά άλλα βρώσιμα πολυετή λαχανικά που αναπτύσσονται σε ψυχρά κλίματα. Μερικά είναι δύσκολο να τα βρείτε, αλλά αξίζει να τα δοκιμάσετε αν θέλετε να επεκτείνετε το πολυετές ρεπερτόριό σας λαχανικών.
Λίστα άλλων πολυετών ανθεκτικών στο κρύο που πρέπει να ανακαλύψετε:
– Στρουθοκάμηλοι φτέρες
– Ξινόχορτο από τον κήπο
– Νεροκάρδαμο
– Maritime Crambe ή θαλασσινό λάχανο
– Λοβάζ
